Hukuk, bireylerin ve toplumların davranışlarını düzenleyen, devlet tarafından yaptırımı sağlanan kurallar bütünüdür. Adaletin sağlanması, hak ve özgürlüklerin korunması, toplum düzeninin temini ve toplumsal barışın sürdürülmesi hukuk sisteminin temel amaçlarındandır.
Hukukun Tanımı
En yalın haliyle hukuk, “devlet tarafından konulan ve uyulması zorunlu olan kurallar bütünü” olarak tanımlanabilir. Bu kurallar, toplumdaki hak ve yükümlülükleri belirler; hangi davranışların uygun olduğunu ve hangi sonuçların doğacağını düzenler.
Ünlü hukuk filozofu Hans Kelsen, hukuku “normlar hiyerarşisi” olarak tanımlar. Ona göre hukuk, birbirine bağlı ve sıralı normlar sistemidir. Bir başka önemli hukukçu Montesquieu ise hukuku, “insan aklının ürünü olan ve toplum yaşamını düzenleyen kurallar bütünü” olarak tanımlar.
Hukukun Temel Amaçları
Hukuk sisteminin en önemli görevleri:
- Adaleti sağlamak
- Toplumsal düzeni kurmak ve sürdürmek
- Hakları korumak ve yükümlülükleri belirlemek
- Birey ile devlet arasındaki dengeyi sağlamak
Bu yönüyle hukuk, sadece kurallar bütünü değil; aynı zamanda bir toplumsal denge aracıdır.
Hukukun Kaynakları Nelerdir?
Türk hukuk sistemi, temel olarak şu kaynaklara dayanır:
- Anayasa: Hukukun en üst normudur. Diğer tüm yasalar anayasaya uygun olmak zorundadır.
- Kanunlar: TBMM tarafından çıkarılan yazılı hukuk kurallarıdır.
- Tüzük ve yönetmelikler: Yürütme organı tarafından çıkarılır.
- İçtihatlar: Yargıtay ve Danıştay gibi yüksek yargı organlarının benzer olaylara ilişkin kararlarıdır.
- Doktrin: Hukukçuların bilimsel görüş ve yorumlarıdır. Kanun boşluklarının doldurulmasında yol gösterici olabilir.
Hukuk Neden Gereklidir?
Toplum içinde birlikte yaşamanın doğal sonucu olarak bireyler arası ilişkiler karmaşıklaşır. Bu ilişkilerde hakkın ne olduğu, kimin hangi yükümlülükleri taşıdığı gibi soruların cevabı ancak hukuk ile belirlenebilir.
Hukuk yoksa, güçlünün dediği olur. Hukuk varsa, hakkı olan haklıdır. Bu sebeple hukuk, bir medeniyet göstergesidir.
Hukukun Dalları Nelerdir?
Hukuk, farklı konuları düzenlemek üzere çeşitli dallara ayrılır. Bunlardan başlıcaları:
- Kamu Hukuku: Devlet ile birey arasındaki ilişkileri düzenler. (Ceza Hukuku, İdare Hukuku, Vergi Hukuku vb.)
- Özel Hukuk: Bireyler arasındaki ilişkileri düzenler. (Medeni Hukuk, Borçlar Hukuku, Ticaret Hukuku vb.)
- Karma Hukuk: Hem kamu hem özel hukuk unsurları içerir. (İş Hukuku, Sigorta Hukuku vb.)
Bu başlıklara ilerleyen blog yazılarımızda ayrıntılı şekilde değineceğiz.
Hukukun Evrenselliği
Her ülkenin hukuk sistemi farklı olsa da, temel hak ve özgürlükler evrenseldir. İnsan hakları, adalet, eşitlik ve hukukun üstünlüğü gibi kavramlar tüm hukuk sistemlerinin ortak paydasıdır.
Kaynakça ve Dış Bağlantılar
- T.C. Anayasası (Resmî Gazete)
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/1982/11/19821109.htm - Türkiye Barolar Birliği – Hukuk Hakkında Bilgilendirme
https://www.barobirlik.org.tr
Hukuk, toplumun omurgasıdır. Onun varlığı, bireyin ve toplumun huzur içinde yaşayabilmesinin temel şartıdır. Bu yazı ile birlikte blog serimize başlıyoruz. Her gün farklı bir hukuk konusu üzerine sade, anlaşılır ve bilgilendirici içeriklerle karşınızda olacağız.
Sormak istediğiniz bir konu olursa bizimle iletişime geçebilir, web sitemiz veya sosyal medya hesaplarımız üzerinden bizi takip edebilirsiniz.
Diğer blog yazılarımız için: https://gulsahcetinkarakaya.av.tr/blog/
